Thước lái ô tô là gì? Dấu hiệu hỏng, cách cân chỉnh và bảo dưỡng hiệu quả

🚗 Trong hệ thống điều khiển của xe ô tô, thước lái đóng vai trò cực kỳ quan trọng giúp tài xế kiểm soát hướng di chuyển một cách chính xác và an toàn. Nếu bạn từng nghe tiếng kêu lạ khi đánh lái, vô lăng rung lắc hoặc xe có hiện tượng lệch hướng, rất có thể thước lái đang gặp vấn đề. Hãy cùng Xe tải Ning Việt Nam tìm hiểu sâu hơn về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, các dấu hiệu hỏng hóc và cách phục hồi, bảo dưỡng thước lái hiệu quả.

Thước lái là gì?

Thước lái là bộ phận trung tâm trong hệ thống lái, có chức năng truyền lực từ vô lăng tới các bánh xe trước, giúp điều chỉnh hướng đi của xe theo ý muốn người lái. Thước lái không chỉ đảm bảo độ ổn định của xe khi di chuyển mà còn góp phần tạo cảm giác lái chính xác, nhạy bén cho tài xế. Một thước lái hoạt động tốt sẽ cho phép người lái điều hướng dễ dàng, còn nếu gặp trục trặc, khả năng kiểm soát xe sẽ bị giảm đi đáng kể, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.

Các loại thước lái phổ biến

Hiện nay, trên thị trường có ba loại thước lái chính là thước lái trợ lực điện (EPS), thước lái trợ lực thủy lực (HPS), và thước lái trợ lực thủy điện. Trong đó, hệ thống trợ lực điện ngày càng phổ biến nhờ khả năng phản ứng nhanh, tiết kiệm nhiên liệu và điều khiển chính xác. Thước lái thủy lực lại được ưa chuộng trên các dòng xe tải nhờ độ bền và khả năng chịu tải cao. Dù là loại nào, vai trò của thước lái trong việc giữ cho xe vận hành ổn định và an toàn luôn là yếu tố cốt lõi.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của thước lái

Thước lái gồm trục quay vô lăng, bánh răng, thanh răng, tay đòn và các thanh kéo. Khi tài xế xoay vô lăng, lực truyền đến bánh răng khiến thanh răng di chuyển, từ đó điều hướng bánh xe. Nếu có trợ lực, hệ thống điện hoặc thủy lực sẽ hỗ trợ, giúp vô lăng nhẹ và dễ điều khiển hơn khi quay đầu hoặc chạy chậm.

Dấu hiệu thước lái bị hỏng

Việc nhận diện sớm các vấn đề liên quan đến thước lái là cực kỳ cần thiết để đảm bảo an toàn khi vận hành. Một trong những dấu hiệu đầu tiên bạn có thể cảm nhận là vô lăng trở nên nặng, khó xoay, đặc biệt khi xe chạy chậm hoặc đang dừng. Hiện tượng này thường do thiếu dầu trợ lực hoặc hư bơm trợ lực. Nếu bạn nghe thấy tiếng kêu lạ phát ra khi đánh lái, có thể do các khớp nối, thanh kéo bị mòn hoặc khô dầu.

Một dấu hiệu khác là vô lăng rung hoặc giật mạnh khi xe chạy ở tốc độ cao. Đây có thể là hậu quả của các chi tiết trong hệ thống lái bị lỏng, mòn hoặc mất cân bằng. Ngoài ra, nếu bạn thấy lốp xe mòn không đều hoặc xe bị lệch hướng khi buông vô lăng, rất có thể thước lái đang bị lệch hoặc mất cân chỉnh. Đặc biệt, nếu bánh xe không quay đúng theo hướng đánh lái, bạn cần đưa xe đi kiểm tra ngay để tránh sự cố nguy hiểm.

Nguyên nhân khiến thước lái bị hư hỏng

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hỏng thước lái. Một trong số đó là do sử dụng xe không đúng cách, như đánh lái gấp khi xe chưa dừng hẳn, va chạm mạnh hoặc đi qua địa hình xấu với tốc độ cao. Ngoài ra, việc không bảo dưỡng định kỳ hoặc sử dụng dầu trợ lực kém chất lượng cũng làm giảm tuổi thọ của thước lái. Các chi tiết cao su như phớt, gioăng cũng có thể bị hỏng theo thời gian khiến dầu trợ lực rò rỉ và làm giảm hiệu suất hoạt động.

Cách cân chỉnh phục hồi thước lái bị lệch

Khi nhận thấy xe có dấu hiệu lệch hướng, mòn lốp không đều hay vô lăng không trả lái đúng, bạn cần tiến hành cân chỉnh thước lái. Đây là quá trình điều chỉnh lại các góc đặt bánh xe – gồm góc camber (góc nghiêng bánh xe), caster (góc nghiêng trục lái) và độ chụm (toe). Việc cân chỉnh chính xác giúp bánh xe quay đồng đều, xe chạy thẳng và ổn định hơn.

Để thực hiện, các garage chuyên nghiệp thường dùng máy đo góc đặt bánh xe, từ đó điều chỉnh lại các thanh kéo sao cho đúng thông số kỹ thuật của nhà sản xuất. Việc này không chỉ phục hồi lại khả năng điều khiển xe mà còn giúp giảm hao mòn lốp, tiết kiệm nhiên liệu và đảm bảo an toàn khi vận hành.

Bảo dưỡng thước lái như thế nào cho đúng cách?

Việc bảo dưỡng thước lái định kỳ sẽ giúp kéo dài tuổi thọ và duy trì hiệu quả làm việc của hệ thống lái. Bạn nên kiểm tra định kỳ các bộ phận như khớp bẻ lái, phớt dầu, thanh răng và mức dầu trợ lực. Nếu phát hiện rò rỉ dầu hoặc tiếng kêu bất thường, cần xử lý ngay để tránh hỏng nặng hơn. Ngoài ra, việc bôi trơn đúng loại dầu và vệ sinh sạch sẽ vùng cơ cấu lái cũng là yếu tố quan trọng giúp thước lái hoạt động mượt mà, không bị khô, rít hay kẹt.

Nếu một bộ phận nào đó trong thước lái đã hỏng nặng, bạn nên thay thế thay vì sửa chữa tạm thời. Các chi tiết như trục lái, bánh răng, hoặc các thanh kéo nếu bị cong, mòn nhiều sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng điều khiển và tiềm ẩn nguy cơ mất lái.

Kết luận

Thước lái là bộ phận quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn khi lái xe. Hiểu rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động và dấu hiệu hỏng hóc sẽ giúp bạn xử lý kịp thời, tránh sự cố đáng tiếc. Đừng quên cân chỉnh, bảo dưỡng định kỳ để xe luôn vận hành ổn định và êm ái. Nếu cần hỗ trợ kỹ thuật, hãy liên hệ Xe tải Ning Việt Nam để được tư vấn chi tiết.

Hãy liên hệ với Xe Tải Ning thông qua các nền tảng: